dura

dura
dūrus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. root dhar, to fix, confirm], hard.
I.
Lit.
A.
Orig. as affecting the sense of feeling:

et validi silices ac duri robora ferri,

Lucr. 2, 449; so,

silex,

Verg. A. 6, 471:

ferrum,

Hor. C. 3, 11, 31:

cautes,

Verg. A. 4, 366; Ov. M. 4, 672:

bipennes,

Hor. C. 4, 4, 57:

ligones,

id. Epod. 5, 30:

aratrum,

id. S. 1, 1, 28:

compes,

id. Epod. 4, 4:

pellis,

Lucr. 6, 1195; Verg. G. 3, 502:

arva,

id. ib. 2, 341; cf.

cutis,

Ov. M. 8, 805:

alvus,

Cels. 6, 18, 9; Hor. S. 2, 4, 27: aqua, hard, i. e. containing much earthy matter, Cels. 2, 30 fin.; cf.

muria,

saturated with salt, Col. 6, 30 fin.; 12, 6, 1 et saep., v. muria:

dumeta,

i. e. rough, Ov. M. 1, 105 et saep.:

gallina,

tough, not yet boiled tender, Hor. S. 2, 4, 18; cf.:

fungi, qui in coquendo duriores fient,

Plin. 22, 23, 47, § 99 et saep.— Sup.:

ladanum durissimum tactu,

Plin. 26, 8, 30, § 48; cf.:

durissimus tophus vel carbunculus,

Col. 3, 11, 7 et saep.—As subst.: dūrum, i, n.
(α).
E duro (sc. ligno), of the hardened wood of the vine, Col. 3, 6, 2; 3, 10, 15; 21 et saep.; cf. duramentum.—
(β).
Durum cacare, Mart. 3, 89, 2.—
B.
Transf.
1.
As affecting the sense of taste:

vinum, opp. suavis,

hard, harsh, Pall. Oct. 14, 5; cf.:

sapor Bacchi,

Verg. G. 4, 102:

acetum,

Ser. Samm. 40 and 351.—
2.
As affecting the ear:

vocis genera permulta:... grave acutum, flexibile durum,

Cic. N. D. 2, 58, 146; cf. Quint. 11, 3, 15 and 32.—Hence, in rhet., hard, rough (cf. asper, II.):

aspera et dura et dissoluta et hians oratio,

Quint. 8, 6, 62:

consonantes,

id. 11, 3, 35:

syllabae,

id. 12, 10, 30:

verba,

id. 8, 3, 32 sq.; cf. id. 1, 5, 72:

compositio,

id. 9, 4, 142.
II.
Trop.
A.
Opp. to cultivated, rough, rulde, uncultivated:

Q. Aelius Tubero ut vita sic oratione durus, incultus, horridus,

Cic. Brut. 31; cf.:

(Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores, et oratione et moribus,

id. Fin. 4, 28, 78; id. Mur. 29:

Attilius poëta durissimus,

id. Att. 14, 20, 3:

C. Marius, qui durior ad haec studia videbatur,

id. Arch. 9, 19; cf. Quint. 10, 1, 93; 8 prooem. § 26; Hor. S. 1, 4, 8 al.:

pictor durus in coloribus,

Plin. 35, 11, 40, § 137; cf. Quint. 12, 10, 7: Fauni, gens duro robore nata, Verg. A. 8, 315; cf.:

terrea progenies duris caput extulit arvis,

id. G. 2, 341; cf. also Stat. Th. 4, 276 sq.; Ov. Tr. 3, 11, 8.—
2.
But sometimes as a praiseworthy quality, opp. to soft, weakly, hardy, vigorous (esp. freq. in poets):

fortes et duri Spartiatae,

Cic. Tusc. 1, 43; cf.:

Ligures, durum in armis genus,

Liv. 27, 48:

durum genus experiensque laborum,

hardy, Ov. M. 1, 414:

unde homines nati, durum genus,

Verg. G. 1, 63 (cf. laas and laos, Pind. Ol. 9, 71):

gens dura atque aspera cultu,

a hardy race, id. A. 5, 730:

genus humanum durius, tellus quod dura creāsset,

Lucr. 5, 926:

Dardanidae,

Verg. A. 3, 94:

Hannibal,

Hor. C. 2, 12, 2:

Iberia,

id. ib. 4, 14, 50:

vindemiator,

id. S. 1, 7, 29; cf.:

ilia messorum,

id. Epod. 3, 4:

juvenci,

Ov. M. 3, 584 et saep. —
B.
Opp. to morally mild, gentle, harsh, rough, stern, unyielding, unfeeling, insensible, obstinate:

quis se tam durum agrestemque praeberet, qui, etc.,

Cic. Or. 43, 148; cf.:

quis nostrum animo tam agresti et duro fuit, ut? etc.,

id. Arch. 8:

neque sunt audiendi, qui virtutem duram et quasi ferream esse quandam volunt,

id. Lael. 13 fin.;

ingenio esse duro atque inexorabili,

Ter. Ph. 3, 2, 12:

satis pater durus fui,

id. Heaut. 3, 1, 30; cf. id. Ad. 1, 1, 39; Cic. Cael. 16; Hor. S. 1, 2, 17:

Varius qui est habitus judex durior,

Cic. Fin. 2, 19, 62: cf. Caes. B. C. 3, 20, 4:

mala vel duri lacrimas motura Catonis,

Luc. 9, 50: duriorem se praebere alicujus miserae et afflictae fortunae, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13 A (cf. opp. at the end of the letter: se placabiliorem praebere):

duri hominis vel potius vix hominis videtur, periculum capitis inferre multis,

Cic. Off. 2, 14, 50; Hor. C. 4, 1, 7:

quid nos dura refugimus aetas?

id. ib. 1, 35, 34:

ōs durum,

shameless, impudent, Ter. Eun. 4, 7, 36 Ruhnk.; Cic. Quint. 24 fin.; Ov. M. 5, 451:

cor,

Vulg. Sirach, 3, 27 et saep. Of the austerity of the Stoic mode of living, v. above, A.—
C.
Of things, hard, severe, toilsome; troublesome, burdensome, disagreeable; adverse, unfortunate:

opulento homini hoc servitus dura est,

Plaut. Am. 1, 1, 12; so,

servitus,

Cic. Rep. 1, 44; 2, 25; cf.

lex,

Plaut. Merc. 4, 6, 1:

condicio,

Cic. Rab. Post. 6 fin.:

provincia,

Ter. Ph. 1, 2, 23; cf.

partes,

id. Eun. 2, 3, 62; Anton. ap. Cic. Att. 10, 8 A:

dolor,

Lucr. 3, 460:

labor,

id. 5, 1272:

subvectiones,

Caes. B. G. 7, 10, 1:

venatus,

Ov. M. 4, 307:

dura cultu et aspera plaga,

Liv. 45, 30 fin.:

durissimo tempore anni,

Caes. B. G. 7, 8, 2; cf. id. B. C. 3, 25, 3; Hirt. B. G. 8, 5 fin.:

morbum acrem ac durum,

Plaut. Men. 5, 2, 119; cf.

valetudo,

Hor. S. 2, 2, 88:

dolores,

Verg. A. 5, 5:

frigus,

Plaut. Men. 5, 6, 10:

fames,

Hor. S. 1, 2, 6:

pauperies,

id. C. 4, 9, 49:

causa,

Lucr. 3, 485; Quint. 4, 1, 25; Hor. S. 1, 10, 26:

nomen (opp. molle),

Cic. Off. 1, 12:

verbum,

id. Brut. 79, 274:

propositio,

Quint. 4, 5, 5 et saep.: De. Etiamne id lex coëgit? Ph. Illud durum, Ter. Ph. 2, 1, 8; so in the neutr. sing., Quint. 11, 1, 85; 12, 1, 36; Hor. S. 1, 9, 42 et saep.; cf.

ellipt.: non vanae redeat sanguis imagini... Durum: sed levius fit patientia, etc.,

Hor. C. 1, 24, 19. In plur. subst.: dura, ōrum, n., hardships, difficulties:

siccis omnia dura deus proposuit,

Hor. C. 1, 18, 3; id. Ep. 2, 1, 141; Sen. Oedip. 208; Verg. A. 8, 522:

ego dura tuli,

Ov. M. 9, 544 al. (In fem. plur. ellipt., sc. partes, Ter. Heaut. 2, 4, 22 very dub.).— Comp.:

hi, si quid erat durius, concurrebant,

if any unusual difficulty occurred, Caes. B. G. 1, 48, 6; 5, 29, 6; id. B. C. 3, 94, 6.— Adv. posit. in two forms: dūrĭter and dūre.
A.
(Acc. to 1. A.) Hardly:

juga premunt duriter colla (boum),

Vitr. 10, 8.— Comp.:

durius,

Vitr. 10, 15 fin.
B.
(Acc. to II. A.-C.)
1.
Hardly, stiffly, awkwardly:

membra moventes Duriter,

Lucr. 5, 1401:

duriter,

Auct. Her. 4, 10, 15; Gell. 17, 10, 15:

dure,

Hor. Ep. 2, 1, 66; Quint. 9, 4, 58; 10, 2, 19; Gell. 18, 11, 2.— Comp., Ov. R. Am. 337; Hor. S. 2, 3, 22; Quint. 8, 6, 24; 9, 4, 15; 117.—
b.
Hardily, rigorously, austerely:

vitam parce ac duriter agebat,

Ter. And. 1, 1, 47; id. Ad. 1, 1, 20; Novius ap. Non. 512.—
2.
Harshly, roughly, sternly:

quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit,

Enn. Trag. v. 348 Vahl.:

duriter,

Afran. Com. v. 251 Rib.; Ter. Ad. 4, 5, 28.— Comp., Cic. Lig. 6; id. Att. 1, 1, 4; id. Fam. 11, 27, 7; Caes. B. C. 1, 22 fin.; Tac. Agr. 16; id. A. 3, 52; Sen. Ep. 8; Vulg. Gen. 42, 7.— Sup., Hadrian. in Dig. 47, 14, 1.—
3.
Hardly, unfavorably, unfortunately:

durius cadentibus rebus,

Suet. Tib. 14 fin.

Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. . 2011.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • dura — dura …   Dictionnaire des rimes

  • Dura — may refer to: Dura (town), a Palestinian town in the southern West Bank located eleven kilometers southwest of Hebron in the Hebron Governorate Dura language, a critically endangered language of Nepal Dura Automotive Systems, an American… …   Wikipedia

  • dura — dura, tenerla (ponerse) dura expr. ponerse el pene en erección. ❙ «Toma, para que te conserven las tetas duras, las tetas duras es lo que más dura me la pone.» C. J. Cela, Mazurca para dos muertos. ❙ «...la historia me la puso dura y eso que no… …   Diccionario del Argot "El Sohez"

  • dura — f. Duración. * * * dura. (De durar). f. p. us. duración. * * * (as used in expressions) agua dura almeja dura …   Enciclopedia Universal

  • dură — DÚRĂ, dure, s.f. Roată, rotiţă (metalică masivă); spec. rotiţa scripetelui de la iţele războiului de ţesut. – cf. d u r a1. Trimis de ana zecheru, 18.04.2008. Sursa: DEX 98  DÚRĂ s. v. rotiţă. Trimis de siveco, 13.09.2007. Sursa: Sinonime  dúră …   Dicționar Român

  • dura — mater; = pachymeninx; n. the thickest and outermost of the three meninges surrounding the brain and spinal cord. It consists of two closely adherent layers, the outer of which is identical with the periosteum of the skull. The inner dura extends… …   The new mediacal dictionary

  • dura — durà sf. (4) 1. Kv geležinis įrankis mediniu kotu baslys geležiniu galu, peikena: Kirsdamas ledą, nepaleisk dùrą į prūdą Lk. Su durà iškalė eketes Žr. 2. įrankis lenktais ašmenimis kubilo vidui išlyginti: Padaręs kubilą, palygink šonus su… …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • Dura — Du ra, n. Short form for {Dura mater}. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • -dura — (del lat. « tūra») 1 Parte invariable de los sufijos « adura, edura, idura», con que se forman nombres verbales de acción, efecto, utensilio, residuos, etc.: ‘selladura, metedura, partidura; cerradura; raspaduras, barreduras; colgadura,… …   Enciclopedia Universal

  • dúra — ž bot. žitarica tropskih krajeva Afrike i Azije (Sorghum dura), vrsta prosa, služi za prehranu i dobivanje šećera; sirak2, sijerak ✧ {{001f}}arap …   Veliki rječnik hrvatskoga jezika

  • Dura — vgl. Dura mater encephali …   Das Wörterbuch medizinischer Fachausdrücke

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”